lek. wet. Agnieszka Neska-Suszyńska – konsultant ds nefrologii, urologii, endokrynologii
SpecVet – Specjalistyczna Przychodnia Weterynaryjna
Choroby układu moczowego dotykają zarówno młode, jak i stare psy
Układ moczowy u zwierząt możemy podzielić na górne i dolne drogi układu moczowego. Górne to nerki, moczowody – miejsca, gdzie jest produkowany mocz, pęcherz jest zbiornikiem na mocz, i jeszcze mamy drogi wyprowadzające. Najpowszechniejsze choroby układu moczowego, które możemy spotkać u zwierząt towarzyszących, to wszelkiego rodzaju kamice. Kamica może dotyczyć zarówno nerek, jak i moczowodów – kiedy kamyki schodzą z nerek i powodują niedrożność moczowodów. Drobne kryształki mogą też zalegać w pęcherzu moczowym i przekształcać się w kamienie. Dzieje się tak dlatego, że zwierzaki, z tego względu, że nie są spionizowane tak jak ludzie, tylko chodzą na czterech łapach, mają w pęcherzu moczowym pewne zagłębienie. Taka budowa anatomiczna sprzyja tworzeniu się kamieni w pęcherzu moczowym. Drobne kryształki, które tam schodzą po prostu zalegają, i jeżeli zwierzak ma tendencje do kamienia, albo jakieś inne współtowarzyszące zaburzenia, to może się utworzyć kamień. Kamień może postanowić opuścić pęcherz moczowy i, jeżeli jest wystarczająco duży, dostać się do cewki moczowej i spowodować jej niedrożność.
Przenoszona przez kleszcze babeszjoza jest jedną z przyczyn chorób układu moczowego u psów. Prowadzi do ostrego uszkodzenia nerek.
Niebezpieczna babeszjoza
Choroby nerek możemy podzielić na stany ostre i przewlekłe. Do najczęstszych przyczyn ostrego uszkodzenia nerek u psów należy w Polsce babeszjoza. U kotów są to: odmiedniczkowe zapalenie nerek i kamice właśnie. U psów zdarza się czasem leptospiroza oraz zaburzenia około zabiegowe, związane z zaburzeniami hemodynamicznymi. Również działanie niektórych leków może wpłynąć w sposób toksyczny na nerki. Należy też pamiętać, że u samców układ rozrodczy jest połączony z układem moczowym, w związku z czym choroby prostaty mogą w istotny sposób wpływać na choroby układu moczowego, i dawać objawy ze strony układu moczowego. Na przykład krwiomocz u samca – stwierdzenie krwi w moczu, może pochodzić z prostaty, ale może też pochodzić z układu moczowego. To wszystko trzeba najpierw zdiagnozować, a później odpowiednio leczyć.
Wiek a choroby układu moczowego
Podobnie jak u ludzi, im zwierzę jest starsze, tym zwiększa się ryzyko rozwoju przewlekłej choroby nerek. U kotów powyżej 11-12 roku życia, prawie zawsze jest lekka dysfunkcja nerek. Jest to trochę fizjologiczne. U starszych psów również częściej obserwujemy zmiany przewlekłe. Co do kamicy układu moczowego, teoretycznie powinna częściej występować u starszych zwierząt. U psów rzeczywiście się tak jest. Ale wśród kotów mamy pacjentów w każdym wieku. Czasami kamienie tworzą się na skutek defektów metabolicznych. U kotów mamy też coraz więcej problemów ze szczawianami, które powstają na skutek hiperkalcemii o nieustalonej do tej pory przyczynie.
Wrażliwy organ
Tak więc problemy z nerkami dotykają zwierząt starszych, albo bardzo młodych. U młodych jesteśmy w stanie wykryć wszystkie wady anatomiczne. Ujawniają się one w różnym wieku, w zależności od tego jak bardzo zaawansowane są zamiany. Nie można jednoznacznie powiedzieć, że nerki to problem zwierząt starszych, bo mamy też sporo zwierząt młodych. Przed chwilą na przeglądzie były u mnie trzy młode koty. Jeden z nich ma już kamienie w nerkach, drugi przeżył zapalenie nerek, mimo że ma dopiero 2 lata. Nerki mogą być także narządem, który choruje w przebiegu innej choroby. Na przykład zwierzę z chorym sercem, po pewnym czasie prawdopodobnie stanie się pacjentem nefrologicznym. Nerki się na tyle wrażliwym organem, że ich dysfunkcja może się też ujawnić podczas jakiejś choroby ogólnoustrojowej.
Zagrożenie życia
Wszystkie te choroby potencjalnie mogą stanowić niebezpieczeństwo dla życia zwierząt. Jeżeli mamy stabilne zwierzę z przewlekłą chorobą nerek, może się ona zaostrzyć. Mamy wtedy do czynienia z tzw. ostrym uszkodzeniem nerek w przebiegu przewlekłej choroby nerek. Na przykład kot, który ma kreatyninę 3, czuje się dobrze i nagle, z powodu odwodnienia, zatrucia, kamienia, zakażenia bakteryjnego, zapalenia trzustki czy pojawienia się problemów kardiologicznych, kreatynina skacze mu na 13. Choroba się gwałtownie zaostrza i mamy zwierzaka w stanie krytycznym, z bezpośrednim zagrożeniem życia. Natomiast na co dzień, w stanie bezpośredniego zagrożenia życia trafiają do nas zwierzęta z bardzo poważnym uszkodzeniem nerek. Klasycznym przykładem jest babeszjoza i jej powikłania w postaci niewydolności nerek, z bezmoczem. Takiego pacjenta najczęściej trzeba dializować, ponieważ innego ratunku dla niego nie ma.
Zobacz też:
Zapalenie pęcherza moczowego u zwierząt
Kleszcze – groźne i podstępne. Jak chronić przed nimi zwierzę?
Choroby układu moczowego mogą wystąpić zarówno u starych psów czy kotów, jak i u młodych zwierząt. Do najczęściej spotykanych schorzeń należą wszelkiego rodzaju kamice. Niebezpieczną chorobą, która może doprowadzić do poważnego uszkodzenia nerek u psów jest babeszjoza. U kotów ostre stany powoduje najczęściej odmiedniczkowe zapalenie nerek i kamica.
